Nhận xét tóm tắt về cuốn lịch sử hiện đại, 9 tháng Tám 1934

Vì lịch sử hiện đại là thời đại có nhiều thành tựu nhất và cũng là thời đại quan trọng nhất trong lịch sử hiện đại của các nước tư sản nên nếu phải xem xét thời kỳ trước Cách mạng tháng Mười Nga, thì cần nhấn mạnh sự thắng lợi của Cách mạng Pháp và sự khẳng định của chủ nghĩa tư bản ở châu Âu và châu Mỹ. Do đó, chúng tôi tin rằng sẽ rất ý nghĩa nếu có một sổ tay lịch sử hiện đại bắt đầu với một chương về Cách mạng Pháp.

Khuyết điểm lớn nhất của bản tóm tắt là dường như nó không nhấn mạnh một cách rõ ràng sự khác biệt to lớn giữa Cách mạng Pháp (cách mạng tư sản) và Cách mạng tháng Mười Nga (cách mạng xã hội chủ nghĩa). Chủ đề trọng tâm của sổ tay lịch sử hiện đại chính xác phải là chủ đề về sự đối lập giữa cách mạng tư sản và cách mạng xã hội chủ nghĩa. Đó phải là sợi chỉ đỏ xuyên suốt cuốn sổ tay lịch sử hiện đại để chứng minh rằng tuy cách mạng tư sản ở Pháp (cũng như ở tất cả các nước khác) giải phóng người dân khỏi xiềng xích chế độ phong kiến và quân chủ chuyên chế nhưng nó cũng đồng thời thay thế và áp đặt lên người dân một thứ xiềng xích khác của chủ nghĩa tư bản và dân chủ tư sản, trong khi cách mạng xã hội chủ nghĩa ở Nga thì lại phá bỏ mọi xiềng xích và giải phóng con người khỏi mọi hình thức bóc lột.

Người ta không thể tuyên bố rằng Cách mạng Pháp đã hoàn thành. Vẫn cần phải nhìn nhận nó là một cuộc cách mạng tư sản và xem xét nó như vậy.

Tương tự như vậy, người ta không thể đặt cho cách mạng xã hội chủ nghĩa của chúng ta ở Nga cái tên Cách mạng tháng Mười. Cần phải định nghĩa nó với thuật ngữ cách mạng xã hội chủ nghĩa, và xem xét nó như vậy.

Stalin – Idanov – Kirov

Bolshevik Số 3

1936